Önemli ölçüde tütün yetiştiriciliği yapan Çelikhan çiftçilerinin, tütün yetiştirme alanlarında (bitkilerde) bazı sorunlar görüp, bunu İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne iletmeleri üzerine durumu incelemek üzere Diyarbakır Zirai Mücadele ve Araştırma Enstitüsü tarafından bir ekip görevlendirildi.

1 Entomolog, 1 Nematolog, 1 Virolg ve 1 Fitopatologdan oluşan bu ekip, 08.07.2024 tarihinde, İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri görevlilerinin refakatinde Çelikhan'daki tütün tarlalarında incelemelerde bulundu.

Enstitü tarafından ve çağrıya binaen görevlendirilen bu ekip, keşif ve inceleme sonrasında bir rapor hazırlayıp gerekli makamlara sundu. Bu raporu ve rapordaki önemli uyarıları Çelikhan tütün yetiştiricisi çiftçilerimizle paylaşmak istiyoruz:

RAPORDUR 

Adıyaman İli Çelikhan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün İlçede tütün yetiştiriciliği yapılan alanlarda yaşanan sorun ile ilgili inceleme talepleri doğrultusunda 08.07.2024 tarihinde Çelikhan İlçesine gidildi. İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü teknik personellerince tarafımıza gösterilen tütün ekili alanlarda tespitlerde bulunuldu.

Tütün yetiştiriciliği yapılan alanlardaki kontrol ve incelemelerde; söz konusu alanlarda farklı zamanlarda ekimi yapılan tütün bitkileri (zarar ve hava koşulları nedeniyle yapılan ikinci ekimler) olduğu görüldü. Bu tarlalarda yer yer %50'lileri bulan bir zarar durumu gözlemlendi. Zarar gören bitkilerin yapraklarının yüzeyinde, özellikle ana damar etrafında düzensiz halka şeklinde lekeler oluştuğu, bu lekelerin yaprak yüzeyinde açık kahverenginden koyuya kadar değişen renkte olduğu ve ayrıca bazı bitkilerin genç yapraklarında kabarıklık ve şekil bozuklukları ile açık sarı tonda mozaik belirtisi görülmüştür.

Alandan alınan örneklere ait laboratuvar incelemesinde; Tobacco etch. Virüs olduğu tespit edilmiştir. Tütün tarlalarında en yaygın olarak görülen Tobacco etch. Virüsünün kimyasal mücadelesi olmaması nedeniyle temiz tohum ve virüs taşımada vektör görevi yapan emici böceklerle mücadele yapılması mücadelenin temelini oluşturmaktadır. 

Yap1lan bu kontrol ve incelemelerde herhangi bir zararlı böcek türlerine rastlanılmamıştır. Ancak yine de virüs taşımada vektör görevi gören herhangi bir zararlının görülmesi halinde, zarar eşiği dikkate alınarak tarlada ve tarla kenarındaki yabancı otlarda kimyasal mücadelenin yapılması uygun olacaktır. Yapılan toprak analizlerinde ise kök-ur nematodu (Meloidogyne spp.)'na rastlanılmamıştır. 

Sonuç olarak tütün üretimi yapan üreticilerin dengesiz gübre kullanılması ve kontrolsüz fide girişlerinin olması, münavebe yapılmaması ve bu üretim sezonundaki iklim koşullarının etkisiyle sorun oluşturduğu görüş ve kanaatine varılmıştır 22.07.2024.